یکی از موفقترین و مشهورترین چارچوبهای مطرح در حوزه مدیریت دانش، “چارچوب مدیریت دانش سازمان بهرهوری آسیایی” است که اختصارا “چارچوب APO” شناخته میشود. هدف اصلی این چارچوب، ارزیابی سطح بلوغ مدیریت دانش در سازمان است. چارچوب APO برای کمک و سهولت بخشیدن به توضیح حوزههای مدیریت دانش و نحوه اجرای آن در یک سازمان در نظر گرفته شده است. این چارچوب در واقع شرح مختصری است از عناصر اصلی، مفاهیم و اصولی که باید در هنگام اجرای مدیریت دانش در نظر گرفته شود. چارچوب مدیریت دانش سازمان بهرهوری آسیایی، مورد تایید “سازمان ملی بهرهوری ایران” است.
ارزیابی سطح بلوغ مدیریت دانش
پیش از آغاز سفر مدیریت دانش، لازم است تا سازمان از نقاط قوت و فرصتهای بهبود خود آگاه شود.مدل مفهومی ارائه شده در چارچوب APO به بررسی وضعیت مدیریت دانش و سطح بلوغ آن در یک سازمان میپردازد و نتایج و دستاوردهای مدیریت دانش برای آن سازمان را ارائه میکند. نتایج به دست آمده از این ارزیابی، مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس آن مشخص میشود که سازمان در چه سطح و مرحلهای از بلوغ مدیریت دانش است. پس از ارزیابی اولیه سطح بلوغ مدیریت دانش توسط این مدل، سازمان میتواند برنامههایی را برای حفظ و توسعه نقاط قوت و رفع کمبودهای شناسایی شده از طریق ارزیابی، تمرکز کند.
مدل مفهومی چارچوب APO
نقطه شروع چارچوب APO، شناخت “چشمانداز”، “ماموریت”، “اهداف سازمانی” و “مسیرهای راهبردی” است. این کار به سازمان کمک میکند تا تواناییها و قابلیتهای اصلی خود را بررسی نموده و آن دسته را که نیاز به بهبود دارند، شناسایی کند. ۴ تسریعکننده در این امر به سازمان کمک میکنند تا درک کند که این عوامل تقویتکننده، به چه میزان در سازمان موثر بوده و میتواند در بهکارگیری مدیریت دانش کاربردی ایفای نقش کند. این چهار تسریع کننده عبارتاند از: افراد، فرایندها، فناوری و رهبری.
این چارچوب ۵ فرایند اصلی را ارائه نموده که سازمان با استفاده از آنها یک ارزیابی اولیه از فعالیتهای موجود در خود که به مدیریت دانش مرتبطاند را صورت میدهد که در زمان اجرای مدیریت دانش میتوان از آنها به صورت موثر بهره گرفت. ممکن است سازمان بدون اینکه بداند، مدیریت دانش را به کار گرفته باشد. به همین دلیل ارزیابی فعالیتهای سازمان با توجه به این ۵ فرایند بسیار مهم است. این فرایندها عبارت اند از: شناسایی دانش، خلق دانش، ذخیرهسازی دانش، به اشتراک گذاری دانش و بهکارگیری دانش.
در لایه بعدی، APO نتایج و اثربخشی فرایندهای مدیریت دانش را که به وسیله عوامل اصلی موفقیت(شتابدهندهها، چشم انداز و ماموریت) پشتیبانی میشود را ارزیابی میکند. این نتایج باید بتواند بهبود یادگیری و نوآوری را ارائه کند. با استفاده از یادگیری و نوآوری، قابلیتهای فردی، گروهی، سازمانی و اجتماعی ایجاد میشود و سرانجام به بهبود کیفیت محصولات و خدمات، بهرهوری، سوددهی و رشد سازمان منجر خواهد شد.